Τι είναι η διαφήμιση
Διαφήμιση είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα προϊόν ή μια υπηρεσία γίνονται γνωστά στο καταναλωτικό κοινό επί πληρωμή με σκοπό να επηρεάσει το καταναλωτικό κοινό για αυτά τα προϊόντα ή τις διάφορες υπηρεσίες. Η διαφήμιση μπορεί να χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα) που συνδέουν τον χρήστη με την αγορά ή την χρήση του προϊόντος και άλλοτε λογικά χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική) όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά.
Η διαφήμιση ανήκει στο μείγμα προβολής και επικοινωνίας του τμήματος Μάρκετινγκ. Ο διαφημιστικός τομέας προφανώς έχει σχέση με προϊόντα προς κατανάλωση, το μάρκετινγκ όμως έχει εξαπλωθεί και σε άλλους τομείς, όπως στην ‘’πολιτική διαφήμιση (διαφημιστικά μηνύματα στη διάρκεια προεκλογικών κυρίως περιόδων). Ο τομέας έχει επεκταθεί επίσης και σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που πληρώνουν (συνήθως σε μειωμένη τιμή) διαφημίσεις, ώστε να προβληθεί το έργο τους και να βρουν περισσότερη ανταπόκριση στο κοινό (π.χ. το υπουργείο υγείας μιας χώρας ζητεί από επαγγελματίες τη δημιουργία διαφημίσεων που θα οδηγήσουν περισσότερους πολίτες στην απόφαση να γίνουν δωρητές οργάνων, να δώσουν αίμα κ.λπ.)
Επίσης, η διαφήμιση χαρακτηρίζεται ως μονομερής επικοινωνία στοιχείων και πληροφοριών με σίγουρα πειστικό τρόπο για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες ή ιδέες όπου ο διαφημιζόμενος είναι εμφανής, δηλαδή δεν είναι κρυφή ή έμμεση ή μαύρη διαφήμιση, και είναι φανερό ποιος είναι πίσω από την προβολή της. Τέλος, διαφήμιση είναι το πρόσωπο ενός χορηγού που χρησιμοποιεί την διαφήμιση σαν μέσο για να πείσει ή να επηρεάσει το κοινό, που προφανώς πληρώνει για αυτήν και η οποία χρησιμοποιεί κανάλια μαζικής επικοινωνίας για να προωθήσει την αποδοχή αγαθών, υπηρεσιών, προσώπων ή ιδεών.
Ποιο είναι το περιεχόμενο της διαφήμισης
Το περιεχομενο της διαφήμισης είναι ένα διαφημιστικό μήνυμα που έχει ως κύρια λειτουργία να δώσει πληροφορίες, να ενημερώσει το κοινό στο οποίο απευθύνεται σχετικά με το τι είναι το προϊόν και ποια η χρησιμότητά του. Ο διαφημιστής προσπαθεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον του κοινού και την προσοχή του, πρώτον για να τον ενημερώσει και στην συνέχεια να τον πείσει. Παράλληλα, στην προβολή ενός διαφημιστικού μηνύματος η συνεργασία επαγγελματιών διαφόρων ειδικοτήτων είναι πολυ σημαντική : σημειολόγοι, γλωσσολόγοι και σκηνοθέτες. Το κείμενο, οι λέξεις που επιλέγουν , η συντακτική τους σειρά δημιουργούν λανθάνοντα μηνύματα. Αυτό σε συνδυασμό με την κινούμενη εικόνα, την ανάλυση της δράσης, τα χρώματα, τα πλάνα , το φωτισμό κατορθώνουν να διαφοροποιήσουν το ένα από το άλλο. Αφενός, η παρουσίαση των προϊόντων στις διαφημίσεις με κείμενα και εικόνα δηλώνουν-υποδηλώνουν μια σημειολογική αντίληψη. Προσπαθούν να οδηγήσουν την σκέψη-αντίληψη του κοινού αντίθετα από αυτά που οδηγεί η κατανάλωση του προϊόντος. Ακόμη, η διαφήσιμη προβάλλει και επιβάλλει αξίες. Η κυρίαρχη αξία που καλλιεργείται είναι ο καταναλωτισμός , ο οποίος υπηρετεί την διαφήμιση.
Επίσης, ο σκοπός της διαφήμισης είναι να αυξήσει τις πωλήσεις ενός προϊόντος ή να το κάνει αποδεκτό από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ατόμων αναφερόμενη στα θετικά στοιχεία του προβαλλόμενου είδους. Παράλληλα, μπορεί να ενημερώνει το κοινό για την τιμή, τη διαθεσιμότητα, τους τυχόν κινδύνους από τη χρήση του προβαλλομένου προιόντος κ.λπ. Το κείμενο, ο ήχος και η εικόνα σε οποιοδήποτε είδος διαφήμισης είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να είναι ενφιαφέροντα και να τραβούν την προσοχή του κοινού, να έχουν τα κατάλληλα χρώματα, την κατάλληλη μουσική επένδυση. Σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει διαφήμιση που να στοχεύει σε πολλές ομάδες συγχρόνως και οι περισσότερες διαφημίσεις επιλέγουν το "τάργκετ γκρουπ" στο οποίο θα απευθυνθούν -αλλιώς δομείται μια διαφήμιση για γυναίκες και αλλιώς για 25χρονους άνδρες ή για μετανάστες ή για παιδιά. Κάθε διαφήμιση αποτελεί ένα μήνυμα το οποίο είναι κωδικοποιημένο και έχει ως πομπό την επιχείρηση και δέκτη το καταναλωτικό κοινό. Η εκτέλεση του διαφημιστικού μηνύματος μπορεί να γίνει με πολλούς και διάφορους τρόπους. Σε κάθε περίπτωση η εκτέλεση του μηνύματος εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αγορά-στόχο, δηλαδή από το κοινό στο οποίο απευθύνεται η επιχείρηση με την διαφήμισή της. Συχνά ο διαφημιζόμενος προτιμά το προϊόν του να προβληθεί από μια διασημότητα που πληρώνεται για να διαφημίσει ένα προϊόν. Αυτού του τύπου η διαφήμιση στηρίζεται στο γεγονός ότι το οικείο πρόσωπο (π.χ. ένας ηθοποιός γνωστός από σίριαλ ή ένας γνωστός δημοσιογράφος) καθιστά το προϊόν πιο συμπαθές στο κοινό. Στον αντίποδα της διασημότητας είναι η φαινομενικά αντίστροφη τάση της διαφήμισης που όμως, στηρίζεται και πάλι στην ανάγκη του καταναλωτικού κοινού να ταυτιστεί με έναν διάσημο ή θεωρητικά επιτυχημένο πολίτη. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες παρουσιάζουν ως πρωταγωνιστές της διαφήμισης άσημες προσωπικότητες που επιλέχθηκαν μεταξύ των ίδιων των καταναλωτών. Επίσης, πολλές διαφημίσεις παίρνουν συνεντεύξεις από χρήστες των προϊόντων τους και τις παρουσιάζουν σαν ένα είδος ζωντανού ρεπορτάζ που έχει ως στόχο να ταυτίσει τον καταναλωτή με το προϊόν αφού το χρησιμοποιεί ένας όμοιός του δημιουργώντας του παράλληλα την αίσθηση ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικός κι ο ίδιος.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της διαφήμισης-Θετικά και αρνητικά στοιχεία
ΘΕΤΙΚΑ:
· Ενημερώνει τους καταναλωτές για τα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα).
· Παρέχει έτσι τη δυνατότητα σύγκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με αποτέλεσμα να κερδίζουν χρόνο και χρήμα για κοινωνικά θέματα και προτείνει μέτρα πρόληψης (κάπνισμα, AIDS).
· Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από τα πολιτικά κόμματα και να επιτελούν καλύτερα τον έλεγχο στην εξουσία.
· Ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των τιμών. Έτσι βελτιώνεται το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.
· Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο μιας χώρας με την αύξηση παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και την ανάπτυξη του εμπορίου
· Συμβάλλει στην περιστολή της ανεργίας. Δημιουργούνται νέα επαγγέλματα (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες)και απασχολούνται περισσότεροι άνθρωποι για την αύξηση της παραγωγής.
ΑΡΝΗΤΙΚΑ:
· Προβάλλει πρότυπα κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν τον πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου.
· Η διαφήμιση επιβάλλεται με το να πλήττει καταλυτικά την ελευθερία της βούλησης.
· Αλλοτριώνει ψυχολογικά τον άνθρωπο. Χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, είναι ήδη ένας άλλος του οποίου η προσωπικότητα τον αντικατέστησε.
· Πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
· Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και αυξάνει το άγχος για την απόκτηση των διαφημιζόμενων προϊόντων.
· Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.
· Προκαλεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία και εγκληματικότητα, ιδίως στους νέους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα καταναλωτικά αγαθά.
· Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου. Το καταναλωτικό πνεύμα αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες
· Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου .
· Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον.
· Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της, διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό, πλαστό κόσμο.
· Κακοποιεί τη γλώσσα, με τη συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξενικών στοιχείων.
Ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειες του καταναλωτισμού;(τρόποι αντιμετώπισης)
Ο καταναλωτισμός είναι ένας πολιτισμικός προσανατολισμός που οδηγεί τους ανθρώπους να βρίσκουν νόημα, ευχαρίστηση και καταξίωση κυρίως μέσα από όσα αυτοί καταναλώνουν. Έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο χειραγώγησης, ως δείκτης ευημερίας αλλά και ως μοντέλο ανάπτυξης και αποτελεί κύρια αιτία όλων των μεγάλων κρίσεων που εξελίσσονται πάνω από τα κεφάλια μας, της οικονομικής, της περιβαλλοντικής, της ενεργειακής, της διατροφικής κρίσης και της παγκόσμιας φτώχειας.
Κύριες αιτίες εξάπλωσης του :
· υπερπαραγωγή, χρήση μηχανής
· οικονομικά συμφέροντα, πολιτικά συμφέροντα
· υλιστική εποχή
· άνοδος βιοτικού επιπέδου
· γρήγορος ρυθμός ζωής
· σύγχρονος τρόπος ζωής: άγχος, ψυχολογικά προβλήματα, κατάθλιψη, ανία
· αλλοτρίωση
· μόδα, εγωισμός, τάση αυτοπροβολής (νεόπλουτων κ.ά.), ματαιοδοξία, κενοδοξία, επίδειξη
· ταύτιση έχειν και είναι, έχοντες & κατέχοντες
· βομβαρδισμός διαφημίσεων, ψεύτικες ανάγκες
· ελκυστικές προσφορές / συσκευασίες προϊόντων
· ευκολίες πληρωμής, δόσεις, πιστωτικές κάρτες
· ανόητα πρότυπα, μιμητισμός σωστών ιδανικών / στόχων-ηθικών προσανατολισμών βάσεων - αξιών
· ουσιαστικών ενδιαφερόντων
· αδυναμία ικανοποίησης των ουσιαστικών αναγκών του ανθρώπου
· άδεια, κενή ζωή
· έλλειψη διασκέδασης και ουσιαστικής ψυχαγωγίας
Συνέπειες του καταναλωτισμού είναι :
· παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων
· αλαζονεία, πλεονεξία, απληστία
· αισχροκέρδεια, απάτες, κλεψιές, εγκληματικότητα, βία
· αλλοτρίωση της εργασίας
· άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών & δημιουργικότητας
· παθητικοποίηση
· πληθωρισμός, ανεργία
· υποβάθμιση και αλλοτρίωση ανθρώπινων σχέσεων, ανθρώπινης επικοινωνίας
· ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία
· εγωισμός, ατομισμός, προσωπικό συμφέρον, ιδιοτέλεια αλτρουισμού
· φόβοι, ανασφάλειες, άγχος
· εξάντληση φυσικών πόρων
· μείωση και εξαφάνιση χλωρίδας και πανίδας
· μόλυνση και καταστροφή περιβάλλοντος
· σκουπίδια, απόβλητα, απορρίμματα
· εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση
· στη θέση των ιδανικών μπαίνουν τα καταναλωτικά αγαθά - προϊόντα
· ανόητη διαδεδομένη πρακτική: όλα πουλιούνται, όλα αγοράζονται όπως αγάπη, ιδέες, τέχνη
· τυποποίηση της συμπεριφοράς και «μαζοποίηση» του ανθρώπου
· αδιαφορία συμμετοχής στα κοινά, στις κοινωνικές, πολιτισμικές εξελίξεις
· χειραγώγηση, εσωτερικής ελευθερίας
· καταναλωτική μανία (ψυχολογικά προβλήματα)
· αναζήτηση νέων υποκατάστατων: αλκοόλ, ναρκωτικά, αυτοκτονίες
· παραγωγή προϊόντων περισσότερων, καλύτερων, χρηστικότερων
· βελτίωση και εξέλιξη προϊόντων
· διεύρυνση δυνατοτήτων επιλογής αγαθών, προϊόντων, υπηρεσιών
· προσφορά εργασίας: διαφημιστές, εργάτες
Ο καταναλωτισμός έπληξε το ηθικό και ιδεολογικό οπλοστάσιο του ανθρώπου με τρόπο καίριο και άμεσο ,ενώ ταυτόχρονα διέλυσε τους ιστούς κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης. Γι’ αυτό είναι καιρός η κοινωνία μας να λάβει τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης του. Η παιδεία, η αυτογνωσία , η καλλιέργεια ηθικών αξιών, η κριτική προσέγγιση των ποικίλων διαφημιστικών μηνυμάτων, η ενημέρωση, η ηθική φιλοσόφηση, η τοποθέτηση των πραγμάτων στις σωστές τους διαστάσεις, η επιδίωξη ποιότητας, όχι ποσότητας , η αλλαγή νοοτροπίας , η σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, η νομοθετική ρύθμιση διαφημιστικών μηνυμάτων, θα οδηγήσουν στην συνειδητοποίηση του προβλήματος και στην συνέχεια στην λύση του, καθώς είναι αναγκαία μια σχεδιασμένη προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας από τον καταναλωτισμό και την οικονομική μεγέθυνση στην αειφορία.